Voorvaders en Agtermoeders

Geronkie die Donkie se Stamboom

Met die eeuverandering besluit Geronkie die donkie om sy stamboom effens na te vors. Om te soek na sy voorvaders en voormoeders en hul afstammelinge.

“Maar jy is mos ‘n afstammeling, Geronkie? Nie waar nie? Van jou voorvaders en voormoeders?”

“Ek dink meer aan myself as ‘n spruit, Mossieman. ‘n Groen spruit,” antwoord Geronkie vieserig en flap sy donkie-ore.

Dit was lankal vir Geronkie ‘n bron van kommer dat sy familie so buitengewoon normal is. Behalwe vir ‘n paar vêrlangse familielede aan die eseltjie-kant van die familie wat verlore tyd in die Bethulie-tronk deurgebring het, was daar nie juis ander lede van Geronkie se familie wat met buitengewone prestasies kon spog nie. Om hierdie knaende rede het Geronkie besluit om sy navorsingsboeke en verwysingsraamwerk nader te trek. Dit was tyd om sy vêrlangse familie van naderby te leer ken.

“Kan jy bietjie pootjie bysit, Mossieman,” vra Geronkie ernstig, terwyl hy deur sy navorsingsreferate lees. “Ek weet daar is ‘n Hollandse kant aan my voorvader-familie, en ‘n Skotse kant aan my voormoeder-familie. Ek het gehoor dat my Oom Eselki vir my Tante Eselina vertel van al die knulletjies in ons familie.”

“Mapstieks, Geronkie! Jy het darem ‘n indrukwekkende klomp navorsing gedoen.”

“Dankie, ja Mossieman. Geen groot uitdaging in vir my te klein nie. Vir my is ‘n stamboom soos die Disselboom van Potchefstrooom.”

“Wat is knulletjies, Geronkie? Praat jy van kleinkinders?”

“Ek neem so aan ja,” beaam Geronkie. “Knulletjies is amper soos mosbolletjies en konfyttertjies.”

“Interessant, Geronkie. Oom Eselki klink vir my na ‘n wyse ou man. Ek bedoel wyse ou donkie.”

“Gewoonlik kom wysheid saam met die ouderdom, Mossieman. Maar in oom Eselki se geval het die ouderdom alleen opgedaag,” sug Geronkie.

“Stem saam,” knipoog Mossieman instemmend. “Ouens soos Oom Eselki kry nooit genoeg krediet vir die dinge wat hy nooit gedoen het nie.”

“Oom Eselki het eendag in sy prille jeug op sy Ysterperd by ‘n vurk in die pad opgedaag, Mossieman, net hier anderkant Bethuli. “Toe vat hy hom.”

“Jammer om daarvan te hoor, Geronkie. Die arme ou. Het ook Eselki darem herstel en sy pad weer teruggevind daar na julle plaashuis toe.”

“Hy het ja,” sug Geronkie, weer. Maar dit was eers so twintig jaar later.”

“Wat het gebeur?”

“Wel Mossieman, oom Eselki het ‘n Vrystaatse Cheetah langs die pad raakgeloop en baie groot geskrik. So groot, dat hy net een keer benoud gebalk het en toe in alle rigtings laat spaander het. Dit is waarom hy eers twintig jaar later weer by ons plaashuis aangemeld het. Hy het nog ‘n paar pap wiele langs die pad ook gehad.”

“Was tante Koba nie baie kwaad vi room Eselki nie, Geronkie? Ek meen, twintig jaar is darem ‘n lang tyd.”

“Sy was effens vies, Mossieman. Maar oom Eselki het darem die melk en brood onthou wat tante Eselina destyds bestel het en hy het dit saamgebring. Sy was toe so ‘n bietjie minder kwaad.”

“Wel, dit is die gedagte wat tel, Geronkie.”

“Nie regtig nie, Mossieman. Die brood was al muf en die melk lekker suur.”

“Waarnatoe het oom Eselki orals heen gereis, so gedurende die twintig jaar wat hy weg was?”

“Hy was eers Gansbaai toe, maar vreemd genoeg kon hy nie enige ganse daar sien nie.”

“En toe?”

Nee, toe gaan hy Tietiesbaai en Benoudeboudefontein toe.”

“Benoudeboudefontein?”

“Ja. Snaaks genoeg was daar ook nie enige ganse te sien nie.”

“Vreemd, nê.”

“Oom Eselki het ook vertel dat hy deur die Noordkaap gereis het, daar na Namibië se grens se kant toe. Verby Noeniesput, tot by Nababiep en Bobogorap. Toe draai hy om en kom huistoe.”

“Wat van die anderkant van jou familie, Geronkie? Vertel bietjie.”

“Ek het Skotse familie ook; Oom Mielie en tant Malie MacKintosh.”

“Ek dink ek ken hulle, Geronkie. Tant Malie het nou nog ‘n winkeltjie daar naby Hartbeestpoortdam. Hulle verkoop lekkerruikseep en sulke toekatante-kleretjies. Rokke en emaljebekers om koffie mee te drink, ook.”

“Dit is hulle ja. Oom Mielie en tant Malie het twee seuns gehad; ‘n tweeling. Monkie en Stronkie. Hulle is na my vernoem,” spog Geronkie trots. “Jy weet mos, Mossieman. Geronkie die Donkie en Monkie en Stronkie rym; dit is waarom hulle na my vernoem is. Of miskien is ek na hulle vernoem. Dit loop in ons familie, die rymelary. Monkie en Stronkie is twee soet seuns, hulle was nog nooit in die tronkie.”

“Sê jy die Skotte is goed met rymelary, Geronkie? Is dit nie meer soos boemelaary of dolery nie?”

“Ons het nie boemelaars in ons familie nie, Geronkie!” brom Geronkie vies. “Net mense wat by ‘n boerdery se melkery werk. Anderkant Magersfontein daar na Zeerust se kant toe, in die pragtige Vrystaat.”

“Rymelary, boemelaary, boerdery, melkery. Jitte Geronkie, is daar dan digters in jou familie ook?”

“Natuurlik is daar,” antwoord Geronkie trots. “Digters in die Vrystaat hou hulle besig met rymelary en kletsery. Hulle is die stigters van woorde en boeke en stories. Ons digters is ons rigters.”

“Dit is waar-ja, Geronkie. Skrywers en digters is ons rigers. Digters dig, en skrywers skryf volkstories en verhale, in Afrikaans en menig ander tale.”

“Al wat ons diere en mense in die Vrystaat kan doen, is om te lees en luister vir die vale.”

*